2025-26కుగాను ఇటీవల పార్లమెంట్‌ లో బడ్జెట్‌ ప్రవేశపెట్టిన కేంద్ర ఆర్థికశాఖా మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌ తెలుగింటి కోడలు. ఆమె గురజాడ మాటల్ని ఉటంకిస్తూ ప్రసంగాన్ని ప్రారంభించారు. ‘తిండి కలిగితే కండ కలదోరు.. కండ కలవాడే మనిషోరు’ అన్నారు గురజాడ. మరి ఇంత గొప్ప నీతివాక్యాల్ని పలికిన మంత్రి కేటాయింపుల్లో దేశ ప్రజలకు ఏంచేశారు? వారి ఉపాధికి, సామాజిక అభివృద్ధికి ఎంత పెంచారు? ఆలోచించాల్సిన సయమమిది.ఈ బడ్జెట్‌ తీరూ తెన్నుల్ని పరిశీలిస్తే గనుక సంపన్నుల కోసమే అన్నట్టుగా ఉంది తప్ప పేదలకు ఒరగబెట్టిందేమీ లేదు. గతంతో పోల్చిచూస్తే బడ్జెట్‌ సైజు కాస్త పెరిగిందంతే. ప్రతి పద్దుకూ ఐదు శాతం కేటాయింపులు పెరిగితే.. పోయినసారి కేటాయింపులతో సమానంగా ఉంటుంది. ఉత్పత్తి వర్గాలైన గ్రామీణ ప్రాంతాల్లోని రైతులు, వ్యవసాయ కార్మికులు, పట్టణ ప్రాంతాల్లోని అసంఘటిత కార్మికులు, కార్మికులు, సామాజికంగా దళితులు, గిరిజనులు, మైనార్టీలు, ఓబీసీలు, మహిళలకు కేటాయింపులు చాలా ముఖ్యం. వారిని అడ్రెస్‌ చేయకుండా ఎన్ని కేటాయింపులు చేసినా నిరుపయోగమే. ఎన్ని గొప్ప పదాలు పలికినా నిష్ప్రయోజనమే.
పేదలు కడుపు నిండా తినాలన్నా, కంటినిండా నిద్రపోవాలన్నా వారికి కావాల్సింది ఉపాధి. దానికి అధిక నిధులు కేటాయించాల్సింది పోయి గతేడాదిలాగే ఈ యేడూ నామమాత్రపు నిధులు విదిల్చారు. ఇలాగైతే వారికి తిండి ఎలా కలుగుతుంది?కండ ఎలా పెరుగుతుంది? తిండి,కండ పక్కనపెడితే పూర్తిగా బక్కచిక్కి చావకుంటే చాలు. ఉపాధి హామీకి గత బడ్జెట్లో రూ.86 వేల కోట్లు ఇవ్వగా సవరించిన దాంట్లో 86 వేల కోట్లే ఇచ్చారు. ఇప్పుడూ అంతే. ఐదు శాతం పెంచాలన్నా సుమారు రూ.90 వేల కోట్లు, కానీ అంతే ఉంచారు. వాస్తవానికి ఉపాధి హామీ చట్టం సక్రమంగా అమలు కావాలంటే కనీసం రూ.2.5 లక్షల కోట్లు అవసరం. అలా కేటాయిస్తే గనుక గ్రామీణ ప్రాంతాల నుంచి వలసలు తగ్గుతాయి. కొనుగోలు శక్తి పెరుగుతుంది.
ఉపాధి హామీ అంటే? మోడీ దృష్టిలో అదానీ,అంబానీ లాంటి కార్పొరేట్లకు ఉపాధి కల్పించ డం.పేదరికాన్ని నిర్మూలించాలంటే ఆహార భద్రతకు ఎక్కువ నిధులు కేటాయించాలి. 24 కోట్ల రేషన్‌కార్డుల్లో 84 కోట్ల మంది ఆహార భద్రత మీద ఆధారపడి జీవిస్తున్నారు. గతంలో రూ.2.70 లక్షల కోట్లు ఇచ్చారు. మోడీ ప్రభుత్వం క్రమంగా తగ్గిస్తూ తగ్గిస్తూ పోయినేడాది రూ.2.03 లక్షల కోట్లకు కుదించింది. సవరించిన అంచనాల్లో రూ.1.97 లక్షల కోట్లకు కుదించారు. ఇక అంతకంటే ఎక్కువ కేటాయించలేనని మోడీ సర్కార్‌ చెప్పేసింది. ఇప్పుడు రూ.2.04 లక్షల కోట్లు ఇచ్చేస్తున్నామని ప్రకటించింది. పేదరికం లేని భారతాన్ని ఎలా సృష్టిస్తారు?
దేశంలో 65 శాతం ప్రజలు గ్రామీణ ప్రాంతంలో ఉన్నారు. పోయిన ఏడాది గ్రామాలకు రూ.2.60 లక్షల కోట్లు కేటాయించింది. ఖర్చుపెట్టింది 1.90 లక్షల కోట్ల రూపాయలే. అంటే, రూ.75 వేల కోట్లను గ్రామాల అభివృద్ధికి ఇక ఖర్చు పెట్టలేమని పార్లమెంట్‌ సాక్షిగా మోడీ సర్కారు తెగించి చెప్పింది. వ్యాధులకు ప్రధాన కారణం తాగునీరు శుభ్రంగా లేకపోవడం, సరైన ఆహారం అందకపోవడమేనని ఐక్యరాజ్యసమితి ఘోషిస్తున్నది. పోయిన సంవత్సరం జల్‌ జీవన్‌ (రక్షిత తాగునీటి జలాల కోసం)కు రూ.70 వేల కోట్లు కేటాయించి..దాన్ని రూ.22 వేల కోట్లకు సవరించారు. 70 శాతం నిధులనే జల్‌జీవన్‌కు వాడారు. ఇప్పుడు రూ.65 వేల కోట్లు కేటాయిస్తున్నట్టు గొప్పగా చెప్పింది. పోయినసారే ఖర్చు పెట్టలేదు. ఈసారి ఏం ఖర్చు పెడుతుంది?
ఇంకా విచిత్రమైన, ఆందోళనకరమైన అంశాలేమిటంటే రైతులకు అత్యంత ముఖ్యమై నది యూరియా. పోయిన బడ్జెట్లో యూరియా కు రూ.1.19 లక్షల కోట్లు కేటాయించి రూ.1.18 లక్షల కోట్లను ఖర్చు చేసింది. ఇప్పుడు 1.18 లక్షల కోట్ల రూపాయలనే ప్రకటించింది. వ్యవ సాయానికి సరిగ్గా నిధులు ప్రకటిస్తే రైతు బతుకుతాడు. ఈ ప్రభుత్వానికి అది ఇష్టం లేదు. రైతులు బతికితే కంపెనీలు వ్యవసాయంలోకి రావు. జీడీపీలో రూ.70 లక్షల కోట్ల రూపాయల విలువైన వ్యవసాయ రంగంపై అంబానీ, అదానీ లాంటి బహళజాతి కంపెనీల దృష్టి పడింది. అందుకే ఫెర్టిలైజర్లకు ఇచ్చే నిధులను పెంచలేదు. రైతులు దివాళా తీస్తే కార్పొరేట్లు వ్యవసాయాన్ని కబ్జా చేయడం సుళువవుతందనే ఈ నిర్ణయం తీసుకున్నట్టు కనిపిస్తున్నది. అందుకే వ్యవసాయం, దాని అనుబంధ రంగాలకు తగ్గించిందనే విషయం తేటతెల్లమవుతున్నది.
మూడో అంశం, సామాజిక న్యాయం. ఎవరు అవునన్నా, కాదన్నా మన దేశంలో కులవివక్ష ఉంది. మతపరమైన దాడులు రోజురోజుకూ పెరుగుతున్నాయి. ఇవన్నీ నిర్మూలించాలనే విద్య, వైద్య రంగాలకు ప్రాధాన్యత ఉండాలి. సంక్షేమానికి ప్రాధాన్యతనివ్వాలి. అలాగే అంగన్‌వాడీ కేంద్రాలకు ప్రాధాన్యత కల్పించాలి. ప్రధాన్‌ మంత్రి ఆవాస్‌ యోజనలో భాగంగా గ్రామీణ ప్రాంతాలకు రూ.54 వేల కోట్లు కేటాయిస్తే..సిమెంట్‌, ఐరన్‌ రేటు పెరిగిన నేపథ్యంలో అవి సరిపోవని నిరసనల ద్వారా తెలియజేశాము. అయినా, సర్కారుకు పట్టలేదు. రూ.32,426 కోట్లు అంటే దాదాపు 40 శాతం నిధులు కేటాయించిన దాంట్లో కత్తిరించి పడేసింది. ఇది అహంభావంతో కూడుకున్న చర్య కాదా? అర్బన్‌ ప్రాంతానికి సంబంధించి రూ.30 వేల కోట్లు ఇచ్చారు. ఖర్చు పెట్టింది రూ.13,672 కోట్లు మాత్రమే. 60 శాతానికిపైగా నిధులు ఖర్చు పెట్టలేదు. కాగితాల్లో ఇప్పుడుల ఇండ్లు కట్టుకునేందుకు రూ.60 వేలు ఇస్తామంటు న్నారు? ఏమనాలి ఈ ప్రభుత్వాన్ని? ఇండ్లు ఇవ్వలేని అసమర్థ ప్రభుత్వం అనొద్దా? గతేడాది ఆరోగ్యరంగానికి రూ.89 వేల కోట్లు కేటాయించి రూ.88 వేల కోట్లే ఖర్చు పెట్టారు. విద్యారంగానికి రూ.1.25 లక్షల కోట్లు కేటాయించి ఖర్చు పెట్టింది రూ.1.14 లక్షల కోట్లే. అంటే సవరించిన దాంట్లో ఎనిమిది శాతం తగ్గించింది. సాంఘిక సంక్షేమం పట్ల మరింత దుర్మార్గంగా వ్యవహరించింది.
ఈనాటికీ అంటరానితనం విలయతాండవం చేస్తున్నది. కులాంతర, మతాంతర వివాహాలు చేసుకున్నవారికి రక్షణ లేదు. దేశంలో కుల దుర హంకార హత్యలు పెరగడమే దీనికి సజీవ సాక్ష్యం. ఈ పరిస్థితిని ఎదిరించే శక్తి రావాలంటే సామాజిక న్యాయం కీలకం. పోయినసారి రూ.52 వేల కోట్లు కేటాయించి..సవరణల్లో రూ.46 వేల కోట్లకు తగ్గించారు. అంటే 18 శాతం కుదించారు. కేటాయింపుల్లో పేపర్ల మీద బాగా చూపి గ్రామీణ ప్రాంతాలకు, సంక్షేమ రంగాలకు, సామాన్య ప్రజానీకానికి సంబంధించిన నిధుల్లో కేంద్రం నిర్దాక్షిణ్యంగా కోత పెడుతున్నదనేది ముమ్మాటికీ నిజం. రక్షణ శాఖకు పెంచింది. కార్పొరేట్లకు పన్నుల రాయితీ ఎక్కువగా ఇచ్చింది. కార్పొరేట్లకు సవరించిన అంశాల్లో పెంచుకుంటూ పోతున్నది. సామాజిక అంశాలకేమో క్రమేణా తగ్గిస్తూ వస్తున్నది. ప్రధానమంత్రి పేరుతో ఎస్సీ పిల్లల స్కాలర్‌షిప్పుకు పోయినసారి రూ.6,050 కోట్లు కేటాయిస్తే సరిపోవని స్పష్టంగా చెప్పాము. అందులో రూ.4,500 కోట్లు మాత్రమే ఖర్చుపెట్టారు. సవరించిన దాంట్లో 22 శాతం కోత పెట్టారు. ఎస్సీ, ఎస్టీ పిల్లలకు ఇది అన్యాయం చేయడం కాదా? ఆ పిల్లలు ఉన్నత చదువులు చదవొద్దనే కుట్ర దాని వెనుక ఉన్నట్టేగా? ఇది ఆధిపత్య కులాల బడ్జెట్‌ అని ఎందుకు అనకూడదు? ఇప్పుడు రూ.7 వేల కోట్లు ఇస్తామని గొప్పలు చెప్పుకుంటున్నారు. ఎస్టీ పిల్లలకు ఇచ్చింది రూ.4,300 కోట్లు. సరిపోవని వాదించినా ఖర్చు పెట్టింది రూ.3,630 కోట్లే. సవరణ పేరుతో మోడీ సర్కారు కోత కోస్తున్నదనే విషయం స్పష్టమవుతున్నది. అంగన్‌వాడీ కేంద్రాల పరిధిలో ఎనిమిది కోట్ల మంది మూడేండ్లలోపు చిన్నారులున్నారు. కోటిమంది వరకు గర్భిణులున్నారు. తల్లికి పౌష్టికాహారం అందిస్తే పిల్లలు ఆరోగ్యంగా పుడతారనే ఉద్దేశంతోనే అంగన్‌వాడీ కేంద్రాలను పెట్టారు. పోషణ్‌-1, పోషణ్‌-2 రెండింటికీ బడ్జెట్లో కోశారు. గత బడ్జెట్లో వైబ్రెంట్‌ ఇండియా అనే పథకాన్ని పెట్టారు. రూ.1,000 కోట్లు కేటాయించి రూ.209 కోట్లు మాత్రమే ఖర్చుపెట్టారు. వైబ్రెంట్‌ ఇండియా అంటే ఇదేనా?
ఈ బడ్జెట్‌ ఆసాంతం పరిశీలిస్తే అంతా ఆకలిచావులను పెంచే బడ్జెట్‌. నిరుద్యోగాన్ని పెంచే బడ్జెట్‌. కొనుగోలు శక్తిని తగ్గించే బడ్జెట్‌. అసమానతలను పెంచే బడ్జెట్‌. వలసలను పెంచే బడ్జెట్‌. కార్పొరేట్లు తయారు చేస్తే ఆరెస్సెస్‌ డైరెక్షన్‌లో పార్లమెంట్‌లో చదివిన బడ్జెట్‌. అందుకే ప్రజాపోరాటాల ద్వారానే పాలకుల మెడలు వంచాలి. హక్కుల్ని, ఆర్థిక నిధుల్ని సాధించుకోవాలి.
బి. వెంకట్‌
9490098045
