సనాతన ధర్మశాస్త్రాలలో ఉందని నిమ్న వర్గాల బాలికలకు దేవుడితో పెండ్లి జరిపించి, వాళ్లని వేశ్యలుగా మార్చి సమాజ మంతా వాడుకునేది. వారినే దేవదాసీలనేవారు. ఆ దేవదాసీల వయసు నలభై దాటగానే వారిని వేలం వేసేవారు. వారిని వేలం పాటలో గెలుచుకుని, తీసుకుపోయిన వారు వారిని ఇంటి పనులకు, వ్యవ సాయ పనులకు ఇతరత్రా వాడుకునే వారు.ఇలాంటి నీచ నికృష్ట వ్యవస్థను సనాతన ధర్మం పేరుతో మనువాదులు ఈ దేశంలో వేల సంవత్సరాలు కొనసాగించారు. రాజరాజచోళుని కాలంలో ఒక్క తంజావూర్‌ దేవాలయంలోనే నాలుగు వందలకు పైగా దేవదాసీలు ఉండేవారని చరిత్ర చెపుతోంది.
8 అక్టోబర్‌ 1947 మద్రాస్‌ అసెంబ్లీ సభ్యలు ఒ.పి. రామసామి రెడ్డి యార్‌, ముత్తులక్ష్మి రెడ్డి దేవదాసీ నిర్మూలన చట్టం కోసం ఒక తీర్మానం ప్రవేశపెట్టారు. అంతే-సభలో గందరగోళం ప్రారంభ మైంది. సత్యమూర్తి అయ్యార్‌, శ్రీనివాస్‌ అయ్యార్‌, గోవింద రాఘవ అయ్యార్‌, శేషగిరి అయ్యార్‌ల బృందం దాన్ని వ్యతిరేకించింది. అలా చేయడం సనాతన హిందూ ధర్మానికి వ్యతిరేకమని మత శాస్త్రాలకు వ్యతిరేకమని ఆందోళన ప్రారంభించారు. సనాతన ధర్మాన్ని వ్యతిరే కించే స్థాయి ఈ చట్టసభకు ఉందా? అని కూడా ప్రశ్నించారు. ఇరు పక్షాల ఆందోళనలను ఎలా అదుపు చేయాలో ఆలోచిస్తూ, సభను నిర్వహిస్తున్న రాజాజీ మౌనం వహించారు. గందర గోళాల మధ్య ఆనాటి సభ ముగిసింది. ఆ సాయంత్రం ముత్తులక్ష్మి రెడ్డి పెరియార్‌ ఇ.వి. రామసామి దగ్గరికి వెళ్లి సలహా అడిగారు. ఆయన ఆలోచించి కొన్ని సూచనలు చేశారు.
మరునాడు 9 అక్టోబర్‌ 1947న సభ ప్రారంభం కాగానే సత్య మూర్తి అయ్యార్‌ చర్చ మొదలుపెట్టారు – ”దేవదాసీలంటే సనాతన ధర్మం ప్రకారం శాస్త్రయుక్తంగా దేవాలయాలలో ఏర్పాటు చేయబడ్డ పరిచారికలు. వారు నేరుగా దైవసేవకులన్న మాట! వారు చేసే పవిత్రకార్యాలను బట్టి వారు భగవంతుని కృపకు పాత్రులవుతారు. వారికి భోగభాగ్యాలు లభిస్తాయి.”- అంటూ శాస్త్ర నియమాలన్నిటినీ ఊటంకిస్తూ సత్యమూర్తి సుదీర్ఘ ప్రసంగం చేశారు. మిగతా వారు కొందరు ఆయన బాణీలోనే మాట్లాడారు. అంతా అయ్యాక ముత్తు లక్ష్మి రెడ్డి లేచి ఇలా అన్నారు- ”అయ్యర్‌ గారు చెప్పిన శాస్త్ర విషయా లన్నిటితోనూ నేను ఏకీభవిస్తున్నాను. ఇన్ని వందల సంవత్సరాల నుండి మేము చేస్తూ వచ్చిన సేవలకు మాకు అందిన దైవకృప మాకు చాలు. అందుకున్న భోగ భాగ్యాలు కూడా మాకు సరిపొయ్యాయి. ఇటువంటి పనులు- అంటే దేవదాసీలవృత్తి చేయడం వల్ల దేవుడి ఆశిస్సులు లభిస్తాయని నమ్మేవారూ, సనాతన ధర్మాన్ని గౌరవించా లని అనుకునేవారు నిరభ్యంతరంగా వారి ఇంటి ఆడవారిని స్వచ్ఛం దంగా దేవదాసీలుగా మార్చుకోవచ్చు, మాకు అభ్యంతరం లేదు అయితే మా నిమ్న వర్గాల మహిళ లంతా ఈ వృత్తిని తిరస్కరిస్తున్నాం!” – అని ముగించారు.
సనాతన ధర్మం గురించి మహో పన్యాసాలిచ్చిన వారి నోళ్లు మూతప డ్డాయి. దొంగకు తేలు కుట్టినట్టు కిక్కురుమనకుండా కూర్చున్నారు. అప్పుడు అసెంబ్లీ ”దేవదాసీ నిర్మూలన చట్టాన్ని ఆమోదించింది.- ఆ తర్వాత వివిధ రూపాల్లో ఉన్న ‘దేవదాసీ వ్యవస్థ’ రద్దయింది. అప్పటి మద్రాసు రాష్ట్రంలో రాయలసీయ కొస్తాంధ్ర ప్రాంతాలు కలిసి ఉండేవి. కోస్తాంధ్ర రాయలసీమ ప్రాంతాల్లో ‘మాత మ్మ- జోగినీ’ వ్యవస్థలు, మలబార్‌ ప్రాంతంలో ఉన్న ‘నంగా’వ్యవస్థ: కన్నడ ప్రాంతంలోని ‘బసివి’ వ్యవస్థలు రద్దయ్యాయి. దేవదాసి వ్యవస్థ ఒక్కో ప్రాంతంలో ఒక్కో పేరుతో పిలవబడేది. అవన్నీ దేవ దాసీ నిర్మూలనా చట్టంతో రద్దయ్యాయి. ఆ ఘనత పూర్తిగా ముత్తు లక్ష్మి రెడ్డికి దక్కుతుంది. దేవదాసీ వ్యవస్థ నిర్మూలనా చట్టం కోసం అధికారికంగా అసెంబ్లీలో పోరాడిన డాక్టర్‌ ముత్తులక్ష్మీ, స్వయంగా ఒక దేవదాసి కూతురు! ఒక దేవదాసి బిడ్డ దేవదాసీ వ్యవస్థను రద్దు చేయించడం ఇక్కడ ప్రత్యేకంగా చెప్పుకొవాల్సిన అంశం. ఆ జీవి తంలోని సాధక బాధకాలు ఆమె పిన్న వయసులోనే తెలుసుకున్నారు కాబట్టి, ఆ పరిధిలోంచి బయట పడాలని కష్ట పడి చదువుకుని డాక్టర్‌ అయ్యారు. పెరియార్‌ ఉద్యమాన్ని ఆసరాగా చేసుకుని అనేక ప్రతి కూల పరిస్థితులను ఎదిరించి పోరాడి అసెంబ్లీకి వెళ్ళారు.
సుందర రెడ్డిని వివాహం చేసుకుని సాధారణ జీవితం గడుపు తూనే, అసాధారణ ప్రతిభా పాటవాలతో వైద్య, సామాజిక, రాజకీయ రంగాలలో రాణించారు. ప్రపంచ ప్రఖ్యాత అడయార్‌ క్యాన్సర్‌ ఇనిస్టూట్‌కు ఈమే వ్యవస్థాపకురాలు. ఈ సంస్థకు – భారత తొలి ప్రధాని పండిట్‌ జవహర్‌ లాల్‌ నెహ్రూను ఆహ్వానించి పునాదిరాయి వేయించారు. 18 జూన్‌ 1954న అది ప్రారంభ మైనప్పుడు దేశం లోనే అది రెండో క్యాన్సర్‌ ఆసుపత్రి అయ్యింది. ఇప్పుడది సంవత్స రానికి ఎనభైవేల మంది క్యాన్సర్‌ రోగులకు చికిత్స నందిస్తోంది. డాక్టర్‌ ముత్తులక్ష్మి ‘స్త్రీ ధర్మ’ పత్రికకు సంపాదకత్వం వహిస్తూ తమిళ భాషా సాహిత్యాలకు కూడా గణనీయమైన సేవలందించారు. మరో వైపు వుమెన్స్‌ ఇండియన్‌ అసోసియేషన్‌ కు వ్యవస్థాపక అధ్యక్షురాలిగా పనిచేస్తూ ఆల్‌ ఇండియా వుమెన్స్‌ కాన్ఫరెన్స్‌ పత్రిక ‘రోషిని’కి సంపాదకత్వం వహించారు.
30 జూలై 1886-22 జులై 1968 మధ్య కాలంలో 82 ఏండ్లు జీవించిన ముత్తులక్ష్మి, బ్రిటీష్‌ ఇండియా మద్రాస్‌ రాష్ట్రంలోని పుదు క్కొటై జిల్లా తిరుకోకర్నం గ్రామంలో జన్మించారు. ఆడపిల్ల్లల చదు వుకు తీవ్రమైన ఆంక్షలున్న ఆ కాలంలో మద్రాస్‌ మెడికల్‌ కాలేజి నుండి 1912లో వైద్యశాస్త్ర పట్టా సాధించారు. ఉన్నత విద్యకోసం ఆమె ఇంగ్లాండు వెళ్లారు. కానీ, ఔ×A వుమెన్స్‌ ఇండియన్‌ అసోసియేషన్‌ వారి ఒత్తిడి మేరకు తన బంగారు భవిష్యత్‌ ద్వారాలు మూసేసుకుని వచ్చి, మద్రాస్‌ లెజిస్లేటివ్‌ కౌన్సిల్‌లో చేరారు. అక్కడ ఏకగ్రీవంగా డిప్యూటీ ప్రెసిడెంట్‌గా ఎన్నికై బాధ్యతలు నిర్వహిం చారు. దాంతో మహిళా హక్కుల కోసం పోరాడే ఒక ఉద్యమకారిణి అసెంబ్లీ వ్యవస్థలో ప్రవేశించినట్లైంది. ఆ రకంగా ఆమె పేరు అనేక విషయాలలో ప్రధమ స్థానంలో నమోదయ్యింది. ఇప్పటికీ అవన్నీ రికార్డులుగానే ఉండిపొయాయి.
ముత్తులక్ష్మీ రెడ్డి దేశంలో ప్రప్రథమంగా పురుషుల కళాశాలలో ప్రవేశం సాధించిన తొలి మహిళ. మామూలు ఎకడమిక్‌ డిగ్రీ కళాశా లలో కాకుండా వృత్తికి సంబంధించిన మెడికల్‌ కళాశాలలో ప్రవేశం సాధించడం ఆ రోజుల్లో (1907) చాలా గొప్ప విషయం. అందుకే ఆమె తొలి మహిళా హౌస్‌ సర్జన్‌. దేశంలో తొలి మహిళా డాక్టర్‌ కాగ లిగారు. అలాగే నాటి బ్రిటీష్‌ ఇండియాలో ఆమె తొలి మహిళా లెజి స్లేటర్‌ సోషల్‌ వెల్ఫేర్‌ ఆడ్వయిజరీ బోర్డుకు తొలి మహిళా లెజిస్లేటివ్‌ కౌన్సిల్‌కు తొలి డిప్యూటీ ప్రెసిడెంట్‌ మద్రాస్‌ కార్పోరేషన్‌లో తొలి మహిళ కాగలిగారు. వీటన్నిటితో పాటు 1953లో ‘అవ్యరు హామ్‌’ (అవ్యరు ఇల్లమ్‌)కు రూప కల్పన చేసి ఆ విషయంలో కూడా తొలి మహిళగా నిలిచారు. ఆడపిల్లల్ని మోసపూరితంగా ఇతర ప్రాంతా లకు తరలించి వేశ్యావృత్తిలోకి దింపడాన్ని ఆపడంలో ఆమె నెలకొ ల్పిన హోమ్‌ ప్రముఖపాత్ర పోషించింది. అలాంటి బాలికలకు, యువ తులకు, ఆశ్రయం కల్పించి, విద్య నందించి, స్వతంత్రంగా జీవనం గడిపే విధంగా తీర్చిదిద్దేవారు. ముఖ్యంగా ముస్లిం హరిజన బాలిక లకు స్కాలర్‌షిప్‌లు అందించి మరింతగా ప్రోత్సహించేవారు.
ముత్తులక్ష్మి తల్లి చంద్రమ్మాళ్‌ నిమ్న వర్గానికి చెందిన తమిళ స్త్రీ తండ్రి యస్‌. నారాయణ సామి ఉన్నత వర్గానికి చెందిన అయ్యర్‌. అభ్యుదయ భావాలు గల నారాయణసామి తన కుటుంబాన్ని, బంధు వర్గాన్ని ఎదిరించి దేవదాసి అయిన చంద్రమ్మాళ్‌ను పెండ్లి చేసుకు న్నాడు. ఒక మహౌన్నతమైన మానవీయ విలువను నిలిపినందుకు ఆయన బంధు వర్గం ఆయనను దూరం పెట్టింది. ఆయన ఆందుకు బాధపడలేదు. వీరిద్దరికీ కలిగిన కూతురే ముత్తులక్ష్మి. తండ్రి నుండి అభ్యుదయ భావాలు పుణిక పుచ్చుకుని పెరిగింది.కూతురు ఆలోచ నలు పసిగట్టిన తండ్రి నారాయణసామి కూతురిని విద్యావంతు రాలుగా, మానవతామూర్తిగా చూడాలనుకున్నాడు. అందుకే ఆమె ను స్కూలుకు పంపడం ప్రారంభించాడు. ఆ రోజుల్లో అదొక సాహ సోపేతమైన చర్య. ఆమె ఒక ఉపాధ్యాయురాలై బాలికలకు విద్యనం దించాలని తండ్రి నారాయణసామి ఆశించాడు. కానీ, ఆమె అంతకన్నా ఉన్నతంగా ఎదిగి, అనేక సంస్కరణలకు కారణమైంది.
యుక్త వయసు రాగానే పెండ్లి చేసి పంపడం ఆనాటి ఆచారం. కానీ, ముతులక్ష్మి స్వంత నిర్ణయాలు తీసుకోగల స్థాయికి చేరుకుంది. అందుకే ఉన్నత విద్యకోసం ఆరాటపడింది. మెట్రిక్యులేషన్‌ పూర్తి కాగానే అక్కడి మహారాజా కళాశాలలో ప్రవేశం కోసం ఆర్జీ పెట్టు కుంది. అమ్మాయి కళాశాలలో ప్రవేశిస్తే అబ్బాయిలంతా ఆమె ఆకర్ష ణలో పడిపోతారని. వారి చదువు చెడిపోతుందని ఆ కళాశాల ప్రిన్సి పాల్‌తో పాటు ఇతర విద్యార్థుల తల్లిదండ్రులు పెద్ద ఎత్తున వ్యతిరే కించారు. ఆ ప్రాంతం పొడుకొట్టై మహారాజుకు అది అనవసరమైన రాద్దాంతమని అనిపించింది. ఆయన వ్యతిరేకతల్ని పట్టించుకోకుండా ముత్తులక్ష్మికి ప్రవేశం కల్పించారు. పైగా ఆమె సాహసానికి మెచ్చి స్కాలర్‌షిప్‌ కూడా ప్రకటించాడు. ఆ రకంగా ఆమెకు ఎదురైన అడ్డం కులు తొలగిపోయాయి. ఉన్నత విద్యకు ద్వారాలు తెరుచుకున్నాయి.
1914లో ముత్తులక్ష్మి తన ఇరవై ఎనిమిదవయేట 1872 నేటివ్‌ మ్యారేజ్‌ ఆక్ట్‌ ప్రకారం సుందరరెడ్డిని పెండ్లి చేసుకున్నారు. తనను జీవిత భాగస్వామిగా సమాన స్థాయిలో గౌరవిస్తానని, తన నిర్ణ యాలు తను తీసుకునే స్వేచ్ఛ ఉండాలన్న హామీ కాబోయే భర్త నుండి తీసుకున్న తర్వాతనే ఆమె సుందరరెడ్డితో వివాహానికి ఒప్పుకు న్నారు. అలా పెండ్లి తర్వాత ఆమె పేరుకు రెడ్డి అనే పదం జతకూ డింది. వారికి ఇద్దరు కొడుకులు పుట్టారు. ఒకరు డాక్టర్‌ కృష్ణమూర్తి, మరోకరు రామ్మెహన్‌. తమిళ సినిమా నటుడు జెమిని గణేషన్‌ ముత్తులక్ష్మికి అల్లుడు. తోడబుట్టిన సోదరి క్యాన్సర్‌తో చనిపోవడంతో ఒక డాక్టరుగా ఆమె క్యాన్సర్‌ ఆసుపత్రిని ప్రారంభించగలిగారు. అంతేకాదు, మహిళలకు, పిల్లలకు ప్రత్యేకంగా ఆసుపత్రులుండా లన్నది ఆమె ఆలోచన-అందువల్ల మెటర్నిటీ, చిల్డ్రన్‌ హాస్పిటల్‌ కాన్సెప్ట్‌ ఆమెదే అయ్యింది. 1926లో ప్యారిస్‌లో జరిగిన వుమెన్స్‌ కాన్ఫరెన్స్‌కు హాజరయ్యారు. లెజిస్లేటర్‌గా తన అనుభవాలు, ఆలోచనలు ఆమె ”మై ఎక్స్‌పీరియన్స్‌ ఏజ్‌ ఎ లెజిస్లేటర్‌” పేరుతో 1930లో గ్రంథస్థం చేశారు. 1947లో ఎర్రకోట మీద ఆవిష్కరిం చిన తొలి భారతీయ పతాకంపై దేశంలో ముఖ్యమైన వారి పేర్లు రాశారు. అందులో ముత్తులక్ష్మి పేరు కూడా ఉంది. గాంధీజీ, అనిబి సెంట్‌, సరోజినీనాయుడు వంటి దేశనాయకులతో ఈమెకు సన్ని హిత సంబంధాలుండేవి. బహుముఖీనమైన ప్రతిభలో అనేక రంగాలలో కృషి చేస్తూ దేశసేవ చేసిన ముత్తులక్ష్మి కృషిని భారత ప్రభుత్వం గుర్తించి 1956లో పద్మ భూషణ్‌ ప్రకటించింది.
– కేంద్ర సాహిత్య అకాడెమీ అవార్డు విజేత, జీవశాస్త్ర వేత్త
(మెల్బోర్న్‌ నుంచి)
డాక్టర్‌ దేవరాజు మహారాజు
