‘పరికరాలు పుట్టించిన తెలివి కష్టజీవిది
పనినొక సంస్కృతి చేసిన ఘనత కష్టజీవిది
కష్టజీవులందించిన శ్రమ సంస్కృతి మనది’
శ్రమైక జీవన సౌందర్యానికి అద్దంపట్టే పండుగ. పంటలు చేతికొచ్చేటప్పుడు జరుపుకునే పండుగ సంక్రాంతి.
కమ్యూనిస్టులకు సంస్కృతితో, పండుగలతో పనేముంటుంది అనే వారున్నారు. కమ్యూనిజం సకల జీవన రంగాలకు వర్తించే సిద్దాంతం కనుక కమ్యూనిస్టులకు అంటరానివేవి కావు. మనిషి జీవితం అంత సంస్కృతితోనే ముడిపడి ఉంది. ప్రతి పండుగ వెనుక ఓ చారిత్రక కారణం ఉంది. ఓపిగ్గా పరిశీలిస్తే.. పండుగల వెనుక జాతి చరిత్ర, శ్రమ మూలాలు కనిపిస్తాయి. వాతావరణం, జీవావరణం, పర్యావరణం, భావ చైతన్య మహా సమ్మేళనమనిపిస్తుంది. పల్లె అందాలతో సరదాగా గడపాలి అంటే సంక్రాంతే సరైన సమయం. అలుకు చల్లిన వాకిళ్లు, నేల నలుచెరుగులా పరుచుకున్న ముగ్గులు, గొబ్బెమ్మలతో నిండిన వీధులుంటాయి. ఆ ముగ్గుల్ని చూసినప్పుడు నింగిలోని చుక్కలు దిగివచ్చి ముగ్గులై మురిశాయా.. హరివిల్లులోని వర్ణాలన్నీ ఆ ముగ్గుల్లో.. కొత్త అందాలు పరిచాయా అన్నట్టుగా ఉంటాయి. గొబ్బెమ్మలు, రేగుపళ్లు, చెరుకుగడలతో ముగ్గులు మరింత సింగారించుకొని సంక్రాంతికి ఆహ్వానం పలుకుతాయి.
రంగురంగుల బట్టలు, గంటలు, గజ్జెలతో అలంకరించే గంగిరెద్దులు, ధాన్యం నిండిన గరిసెలు, నువ్వుల బెల్లంతో చేసిన అరిసెలు, తీరొక్క దినుసులు, పసుపు కుంకుమ, పచ్చటి వాతావరణంలో నువ్వులు తిని నూరేండ్లు బతుకు.. చక్కెర తిని తీయగా మాట్లాడు అంటూ పంచిపెడతారు. సకినాలు, సర్వపిండి, సజ్జ రొట్టెలు, ఆకాశాన్ని తాకే గాలిపటాలతో పిల్లల ఆనందం అంబరాన్ని అంటుంది. ఏడాదిలో తొలి పండుగ. ఎక్కడ వున్నా ఈ పండుగకు మాత్రం ఊరికి పోవల్సిందే. అమ్మకోసం, ఊరమ్మ కోసం, మట్టివాసన, మధుర స్మృతుల కోసం పరుగెడుతారు.
తెలంగాణ జానపదాలలో సంక్రాంతి మూడు రోజుల పండుగ. మొదటినాడు భోగి. భోగం అంటే ప్రకృతికి నివేదించే నైవేధ్యం, కొత్త బియ్యంతో వండిన పసుపు అన్నం సమర్పిస్తారు. రైతులు ఆ దినాన పశువులను చక్కగా కడిగి వాటి కొమ్ములకు రంగులతో, పూలదండలతోను అలంకరిస్తారు. ఎడ్లను గౌరవిస్తారు. వ్యవసాయ పరికరాలు, తమ బతుకులను నిలిపే పనిముట్ల పట్ల కృతజ్ఞతాభావం కనబడుతుంది. అందరి జీవితాలలో ఆనందోత్సాహాలను అందించడమే గాక కొత్త వెలుగుల్ని ఇవ్వమని ప్రకృతిని వేడుకునే పండుగ. ఇవన్నీ శ్రమ సంస్కృతిలో భాగమైనవి.
పండుగలన్నీ మతపరమైనవి కావు. మానవుని ఉత్పత్తికి సంబంధించినవి అంటే వ్యవసాయం, పశుపోషన వంటివి. ప్రకృతి శక్తులను వశపర్చుకున్నప్పుడు మానవుడు సాధించిన విజయాన్ని పురస్కరించుకొని జరుగుతుంటాయి. కరువు- కాటకాలు, విపత్తులు సంభవించినప్పుడు ప్రకృతిలోని వశంకాని శక్తులన్నింటిని దేవుడుగా, దెయ్యాలుగా కొలిచారు. కొన్ని పండుగలు పూర్తిగా మత నమ్మకాలపై, పుక్కిటి పురాణ కథలతో, ఆచారసాంప్రదాయాలతో ఉన్నాయి.
తమిళనాడులో ‘పొంగల్‌’ కేరళలో ‘ఓణం’ ఇలా గ్రామీణ ఆర్థిక వ్యవస్థతో కళకళలాడే రోజు. బంతీ, చేమంతి పూలు, రేగు పండ్లు సమృద్ధిగా దొరికే కాలం. ఎడ్లనలంకరించి, ఆటలు, పాటలతో కూడిన గ్రామీణ ఉత్పత్తితో ముడిబడిన వినోదాల సందర్భం. వీటిలో కూడా పెట్టుబడి ప్రవేశించింది. జూదం, తాగుడు వంటి ఆనాచారాలు ప్రవేశించాయి. వినోదం కాస్తా విషాదమైపోయింది. కోస్తా ప్రాంతంలో కోళ్ల పందాల పేరుతో వేలు, లక్షలు కాదు కోట్ల రూపాయలు కోల్పోతున్నారు. గ్రామీణ సంస్కృతిని విషతుల్యంగా మార్చారు. పండుగల్లో ప్రజా దృక్పథం కొరవడింది. పండుగలను మతతత్వ శక్తులు, మత ప్రచారానికే ఆధ్యాత్మిక విషయాలను భూజాన వేసుకోనక్కర్లేదు. ప్రతిదాంట్లో శ్రమ సంస్కృతిని గౌరవించాలి, ప్రోత్సహించాలి.
మనిషి ఎప్పుడూ ఒంటరిగా లేడు, సమిష్టిగా పోరాడాడు. ప్రకృతిపై విజయాలను సమిష్టిగానే పంచుకున్నారు. నిప్పుపై విజయం సాధించి చీకటి నుంచి వెలుగుల ప్రయాణం చేశారు. ప్రకృతి ముందు ఓడిపోయినప్పుడు అతీత శక్తుల వైపు, నమ్మకాల వైపు అల్లుకున్నారు. సూర్యుడు, చంద్రుడు, చెట్టు, పుట్ట, పాములను దేవుడిగా కొలిచారు. మొదట మానవుడు చెట్టును పుట్టను ప్రసన్నం చేసుకోవడానికి క్రతువులాచరించాడు. వ్యవసాయం కోసం రుతుచక్రాన్ని తనకు అనుకూలంగా మలచుకునేందుకు ప్రత్యేక పూజలు చేశాడు. ధాన్యం జీవనాధారం కనుక ధాన్యలక్ష్మీ, ధనం జీవితంలో భాగమయ్యాక ధనలక్ష్మి పేరుతో కొలిచారు. వ్రతాలు, యాగాలు, దీక్షలు చేశారు. అర్థంకాని ప్రతి సమస్య ఆధ్యాత్మికం వైపు మరలింది.
ఒక జాతిని మరొక జాతి పీడించడం మొదలైనప్పుడే… ఆ పీడన నుండే విముక్తి కోసం పోరాటాలు జరిగాయి. పరాయి పీడన నుంచి విముక్తి కోసం జరిగిన పోరాటంలో నేలకొరిగిన వీరుల జన్మదినాలు పర్వదినాలైనాయి. విముక్తి జరిగిన దినాలు ముఖ్యమైన జాతీయ పండుగలయ్యాయి. ‘కప్పం కట్టనుపో..’ అన్న ప్రతి వారి జ్ఞాపకం సమ్మక్క, సారక్క, గిరిజన వీరుడు కొమరం భీం, కేశ్లాపురం జాతర, కేవల్‌ కిషన్‌ జాతర, పండుగసాయన్న, అమరుల శౌర్యాన్ని జాతర రూపంలో ప్రతి ఏడాది స్మరించుకుంటారు. నృత్యం, సంగీతం, ఆట, పాటలతో సంబురపడతారు. ఇదంతా మానవుడు సమిష్టి కృషితో సంపాదించిన భౌతిక సంపద, సాంస్కృతిక వారసత్వం.
అభివృద్ధి నిరోధక శక్తులు, మతతత్వ శక్తులు ఆయా సందర్భాల్లో ఆధిపత్యం వహించి తమ భావజాలాన్ని వ్యాపింపజేయకుండా అడ్డుకోవాలి. కార్పోరేట్‌, వినిమయ సంస్కృతీ, వికృత మార్గం నుండి కాపాడాలి. మార్పులను అభివృద్ధికర మార్గం వైపు జరిగే విధంగా కృషి చేయాలి. ప్రజా సంస్కృతి, ప్రత్యామ్నాయ సంస్కృతికి అవసరమైన పరిస్థితులు కల్పించాలి. శ్రమకు గౌరవం దక్కాలి. శ్రమ సంస్కృతిని ప్రోత్సహించాలి.
శాంతి క్రాంతుల పతంగులను విశ్వవీధిన ఎగరెద్దాం! అదే నిజమైన సంక్రాంతి.
భూపతి వెంకటేశ్వర్లు
9490098343
