కల్పనా చావ్లా… అందమైన భవిష్యత్‌ కోసం కలలు కంటూ గాలిలో మేడలు కట్టకుండా జీవిత లక్ష్యాన్ని సాధించుకున్నారు. అంతరిక్షంలో అడుగుపెట్టి చరిత్ర సృష్టించిన తొలి భారతీయ మహిళ. అంతరిక్షంలో ఏ చిన్న పొరపాటు జరిగినా బూడిద కూడా మిగలదని తెలిసి కూడా ధైర్యంగా ముందడుగు వేశారు. మరణాన్ని సైతం చిరునవ్వుతో స్వీకరించిన ధిశాలి. ఆమె జీవితం నేటి తరానికి స్ఫూర్తిదాయకం. పట్టుదల, కృషి, అంకితభావం ఉంటే సాధించలేనిది ఏదీ ఉండదని నిరూపించిన ఆమె స్ఫూర్తిదాయక జీవిత విశేషాలు...
కల్పనా చావ్లా హర్యానా రాష్ట్రంలోని కర్నాల్‌ పట్టణంలో 1962 మార్చి 17న పుట్టారు. అయితే పాఠశాలలో చేరినప్పుడు రికార్డుల ప్రకారం అధికార జన్మదినం జూలై 1, 1961కి మార్చారు. తల్లిదండ్రులకు ఈమె చివరి సంతానం. తండ్రి బనారసీలాల్‌ చావ్లా ఓ వ్యాపారి. పేదరికం నుంచే ఆయన పైకెదిగారు. పట్టుదల, అందుకు తగిన కృషి ఉంటే సాధించలేనిది ఏదీ లేదని నిరూపించిన వ్యక్తి ఆయన. టైర్ల వ్యాపారాన్ని ప్రారంభించి మొదట్లో ఎన్నో కష్టనష్టాలకు గురయ్యారు. అయినా పట్టుదలతో ముందుకు సాగిపోయారు. అప్పటి వరకూ టైర్ల తయారీకి విదేశీ యంత్రాన్ని ఉపయోగించేవారు. తర్వాత దేశీయంగానే ఆ యంత్రాన్ని రూపొందించి రాష్ట్రపతి నుంచి అభినందనలు అందుకున్నారు. తర్వాత ఆర్థికంగా నిలదొక్కుకున్నారు. ఈయన ప్రభావం కల్పనపై పడింది. జీవితంలో ఏదో సాధించాలన్న తపన కల్పనలో పాదుకోవడానికి తండ్రే కారణం. ‘పరిస్థితులు ఎలాగున్నా కన్న కలల్ని నిజం చేసుకోవడమే అంతిమ లక్ష్యం అన్న మాటలు నా తండ్రి జీవితంలో నిజమయ్యాయి. ఫలితంగా అవే నాలోనూ జీర్ణించుకుపోయాయి. అందుకు నాన్నే కారణం’ అంటూ తొలి అంతరిక్షయానం తర్వాత జరిగిన ముఖాముఖిలో కల్పన పంచుకున్నారు.
ఆకాశంలో ఎగరాలని…
కల్పనా కర్నాల్‌ పట్టణంలో టైగోర్‌ పబ్లిక్‌ స్కూల్లో చదువుకున్నారు. తోటి పిల్లలంతా కామిక్‌ పుస్తకాలు చదువుతూ, బార్బీ బొమ్మల్లా అలంకరించుకుంటుంటే ఆమె తెల్లవారు జామునే లేచి సైకిల్‌పై బడికెళ్ళేవారు. బళ్ళో చిత్రలేఖన పాఠాలలో విమానం బొమ్మలు గీయటానికి ఇష్టపడేవారు. ఈమె సోదరుడు సంజరు కమర్షియల్‌ పైలట్‌ కావాలని కలలు కనేవాడు. అతని గదిలో విమానాల బొమ్మలుంచేవాడు. అవి కల్పనలో స్ఫూర్తిని కలిగించాయి. కల్పన తన కలల్ని నిజం చేసుకోవటానికి ఈమె సోదరుడు సంజరు ప్రోత్సాహం ఎంతో ఉంది. ఇద్దరి కలలూ ఒకటే, ఆకాశంలో ఎగరడం. కల్పనా పంజాబ్‌ ఇంజనీరింగ్‌ కాలేజీలో ఏరోనాటికల్‌ ఇంజనీరింగ్‌ చేశారు. 1982లో అమెరికా వెళ్లి అక్కడ టెక్సాస్‌ విశ్వవిద్యాలయం నుండి ‘ఏరోస్పేస్‌ ఇంజనీరింగు’లో మాస్టర్స్‌ డిగ్రీ పూర్తి చేశారు. 1986లో రెండవ మాస్టర్‌ అఫ్‌ సైన్సు డిగ్రీని, ఏరోస్పేస్‌ ఇంజనీరింగ్‌లో పిహెచ్‌.డిని బౌల్డెర్‌లో ఉన్న కోలోరాడో విశ్వవిద్యాలయం నుంచి పొందారు.
రెండు వేల మందితో పోటీ పడి
కల్పనా చదువులో ఎప్పుడూ ముందు ఉండేవారు. ఈమెను ఉపాధ్యాయులు ఎక్స్‌ట్రావెర్ట్‌గా పేర్కొనేవారు. సహజంగా ఒక వ్యక్తి 20 నుండి 30 ఏండ్ల మధ్య వయసులో కెరియర్‌ను ప్రారంభించినా అప్పటి నుంచి ఓ 15 ఏండ్లు కష్టపడితేగాని పేరు రాదు. కానీ కల్పన పిన్నవయసులోనే గొప్ప వ్యక్తిగా పేరు తెచ్చుకున్నారు. ఈమె నాసాలో ఉద్యోగానికి దరఖాస్తు చేసినపుడు ఈమెతో రెండు వేల మంది పోటీ పడ్డారు. అయితే ఈమె మాత్రమే నాసా శాస్త్రవేత్తగా ఎంపికయ్యారు. తల్లిదండ్రులు సంప్రదాయవాదులే అయినా కొత్త పద్దతులను ఎప్పుడూ ఆహ్వానించేవారని ఆమె చెబుతుంటారు. తన కెరియర్‌ను వారెప్పుడూ అడ్డుకోలేదనని, తాను కోరుకున్న దానికి ఆమోదం తెలిపేవారని అన్నారు. కల్పనా కాలిఫోర్నియాలో ఓ కంపెనీ ఉపాధ్యక్షురాలిగా పనిచేసారు. పరిశోధన శాస్త్రవేత్తగా ఎంతో అనుభవం గడించారు. ఏరో డైనమిక్స్‌ ఉపయోగానికి సంబంధించిన సమర్థమైన మెళకువలు నేర్చుకున్నారు. సిమ్యులేషన్‌, అనాలసిస్‌ ఆఫ్‌ ఫ్లో ఫిజిక్స్‌ తదితర వైవిధ్యమున్న అంశాలను శోధించారు. ఇదంతా నేషనల్‌ ఏరోనాటిక్స్‌ అండ్‌ స్పేస్‌ అడ్మినిస్ట్రేషన్‌ (నాసా)కు దరఖాస్తు చేయకముందే జరిగింది. 1983లో ఆమె విమానయాన శిక్షకుడు, విమాన చోదక శాస్త్ర రచయిత ఐన జీన్‌-పియర్‌ హారిసన్‌ను వివాహం చేసుకున్నారు. 1990లో యునైటెడ్‌ స్టేట్స్‌ దేశ పౌరసత్వం పొందారు.
యువతకు స్ఫూర్తిగా
కల్పనా 1997లో మొదటి సారిగా కొలంబియా స్పేస్‌ షటిల్‌లో రోబోటిక్‌ ఆర్మ్‌ ఆపరేటరుగా అంతరిక్షంలోకి వెళ్లారు. 2003లో రెండవసారి అదే రకమైన స్పేస్‌ షటిల్‌లో ఆమె అంతరిక్ష ప్రయాణం చేశారు. ఆ నౌక ప్రమాదానికి గురవడంతో మరణించిన ఏడు మంది సిబ్బందిలో ఈమె కూడా ఒకరు. 2003 ఫిబ్రవరి 1న వారు ప్రయాణిస్తున్న అంతరిక్ష నౌక భూ వాతావరణంలోకి ప్రవేశిస్తుండగా ఈ దుర్ఘటన జరిగింది. మరణానంతరం కల్పనకు కాంగ్రెషనల్‌ స్పేస్‌ మెడల్‌ ఆఫ్‌ ఆనర్‌ అందించారు. పలు వీధులు, విశ్వవిద్యాలయాలు, సంస్థలకు ఈమె పేరు పెట్టారు. భారతదేశంలో కూడా ఆమెకు మంచి గుర్తింపు వచ్చింది. ఎంతో మందికి స్ఫూర్తిదాయకంగా నిలిచారు. ఓ లక్ష్యం అంటూ ఉంటే…
రోదసీకి వెళ్ళే ముందు నాసాకి ఇచ్చిన ఇంటార్యూలో ఈమె తన కెరియర్‌ ఎలా ప్లాన్‌ చేసుకున్నారో చెబుతూ ‘ఉన్నత పాఠశాలలో చదువుకుంటున్నప్పుడు మేం కర్నాల్‌ అనే చిన్న ఊర్లో ఉండేవాళ్ళం. ఆ ఊర్లో ఫ్లయింగ్‌ క్లబ్‌ ఉండటం చాలా కలిసి వచ్చింది. నేనూ, మా అన్నయ్య సైకిల్‌ తొక్కుతూ ఊళ్ళో తిరుగుతుంటే ఆకాశంలో పుష్పక్‌ విమానాలు కన్పించేవి. ఇద్దరికీ వాటిల్లో ప్రయాణించాలని ఉండేది. ఒకసారి నాన్నను అడిగితే ఫ్లయింగ్‌ క్లబ్‌కు తీసుకువెళ్ళి ఆ విమానంలో ప్రయాణించే అవకాశం కల్పించారు. ఏరోనాటికల్‌ ఇంజనీరింగ్‌కు సంబంధించి ఇదే నా తొలి అనుభవం. ఎదిగే కొద్దీ జె.ఆర్‌.డి టాటా గురించి కూడా తెలిసింది. తొలిసారి మన దేశంలో విమానాలను నడిపింది ఈయనే. ఆనాడు టాటా నడిపిన విమానాన్ని కూడా చూశాను. అప్పుడు నా ఆలోచనలు అలా అలా మబ్బుల్లో తేలిపోయాయి. పాఠశాలలో ‘నీవు ఏం కావాలని అనుకుంటున్నావు’ అని అడిగినపుడు ‘ఏరోస్పేస్‌ ఇంజనీర్‌’ అని ఠక్కున చెప్పేదాన్ని. అది నాకింకా గుర్తే, పదో తరగతి తర్వాత ఇంటర్‌లో చేరాలంటే ఏ గ్రూపు తీసుకోవాలన్నది ముందే నిర్ణయించుకోవాల్సి ఉండేది. నేను ఏరో స్పేస్‌ ఇంజనీర్‌ కావాలని అనుకున్నందున లెక్కలు, భౌతికశాస్త్రం, రసాయన శాస్త్రం చదవాలని నిర్ణయించుకున్నాను. ఇంజనీరింగ్‌ ముందే ఈ అంశాలలో ప్రావీణ్యం సంపాదించాలి. తర్వాత పంజాబ్‌ ఇంజనీరింగ్‌ కళాశాలలో ఏరోస్పేస్‌ ఇంజనీరింగ్‌లో సీటు వచ్చింది. అప్పట్లో నా లక్ష్యం ఏరోస్పేస్‌ ఇంజనీర్‌ కావడమే. వ్యోమగామి అవుతానని ఆ రోజుల్లో ఊహించలేదు. ఎయిర్‌ క్రాప్ట్‌ ఇంజనీర్‌ కావాలని కోరుకున్నాను. ఇంజనీరింగ్‌ మొదటి ఏడాది కూడా తరగతి గదిలో అడిగినప్పుడు ‘ఫ్లైట్‌ ఇంజనీర్‌’ అవుతాను అని చెప్పాను. అప్పట్లో ఫ్లైట్‌ ఇంజనీర్‌ అంటే ఏం చేస్తారో కూడా నాకు అవగాహన లేదు. నేను అనుకొన్న ఎయిర్‌ క్రాప్ట్‌ డిజైనింగ్‌కూ, ప్లైట్‌ ఇంజనీర్‌కూ సంబంధం లేదు. ఇంజనీరింగ్‌ కళాశాలలో నాతో పాటు ఏడుగురే అమ్మాయిలం ఉండేవాళ్ళం. వాళ్ళల్లో ఏరోస్పేస్‌ ఇంజినీరింగ్‌ చేసింది నేనొక్కదాన్నే. ఏరోస్పేస్‌ ఇంజనీరింగ్‌ కావాలన్నప్పుడు మా ప్రధానోపాధ్యాయులు వద్దన్నారు. చాలా కష్టమని, ఎలక్ట్రికల్‌ గానీ, మెకానికల్‌గానీ తీసుకోమన్నారు. ఏరోస్పేస్‌ ఇంజనీరింగ్‌ ఇవ్వండి, లేదంటే ఇంటికి వెళ్ళిపోతాను అని చెప్పా. చివరికి ఇవ్వక తప్పిందికాదు. నీకు అందుబాటులో ఉన్నదీ, లేనిదీ అని కాదు. ఒక లక్ష్యాన్ని ఏర్పరచుకున్న తర్వాత ఆ వైపు మాత్రమే ప్రయాణించాలి అని మాత్రమే నేను యువతకు సూచించగలను’ అని పంచుకున్నారు.
