భారతదేశంలోని పర్యావరణ చట్టాలు దేశం యొక్క సహజ వనరులు, పర్యావరణ వ్యవస్థలు మరియు జీవవైవిధ్యాన్ని సంరక్షించడం మరియు రక్షించడం పర్యావరణ చట్టాల యొక్క ప్రాధమిక లక్ష్యం. ఈ చట్టాలు స్థిరమైన అభివద్ధిని నిర్ధారించడానికి మరియు పారిశ్రామికీకరణ, పట్టణీకరణ మరియు ఇతర మానవ కార్యకలాపాల కారణంగా ఉత్పన్నమయ్యే వివిధ పర్యావరణ సవాళ్లను పరిష్కరించడంలో విలువయిన పాత్రని పోషిస్తాయి.
భారతదేశంలో కీలక పర్యావరణ చట్టాలు
నీటి (కాలుష్య నివారణ మరియు నియంత్రణ) చట్టం, 1974: ఈ చట్టం నీటి వనరులలోకి కాలుష్య కారకాల విడుదలను నియంత్రించడం ద్వారా నీటి కాలుష్యాన్ని నిరోధించడం మరియు నియంత్రించడంపై దష్టి పెడుతుంది మరియు నీటి నాణ్యత ప్రమాణాలను పర్యవేక్షించడానికి మరియు అమలు చేయడానికి కేంద్ర మరియు రాష్ట్ర స్థాయిలలో కాలుష్య నియంత్రణ బోర్డులను ఏర్పాటు చేయడానికి ఈ చట్టం వీలు కల్పిస్తుంది.
వాయు (కాలుష్య నివారణ మరియు నియంత్రణ) చట్టం, 1981: నీటి చట్టం మాదిరిగానే, ఈ చట్టం పరిశ్రమలు, వాహనాలు మరియు ఇతర వనరుల నుండి ఉద్గారాలను నియంత్రించడం ద్వారా వాయు కాలుష్యాన్ని నిరోధించడం మరియు నియంత్రించడం లక్ష్యంగా పని చేస్తుంది . ఇది గాలి నాణ్యత నిర్వహణను పర్యవేక్షించడానికి నియంత్రణ సంస్థలను ఏర్పాటు చేస్తుంది.
పర్యావరణ పరిరక్షణ చట్టం, 1986: ఈ సమగ్ర చట్టం పర్యావరణ పరిరక్షణ మరియు పరిరక్షణ కోసం చర్యలు తీసుకునేందుకు కేంద్ర ప్రభుత్వానికి అధికారం ఇస్తుంది. ఇది వివిధ పర్యావరణ అంశాలపై నిబంధనలను రూపొందించడానికి మరియు అమలు చేయడానికి పునాదిని అందిస్తుంది.
అటవీ (సంరక్షణ) చట్టం, 1980: మైనింగ్‌ లేదా మౌలిక సదుపాయాల అభివద్ధి వంటి అటవీయేతర ప్రయోజనాల కోసం అటవీ భూముల మళ్లింపును నియంత్రించడానికి మరియు అటవీ వనరుల స్థిరమైన నిర్వహణను నిర్ధారించడానికి ఈ చట్టం రూపొందించబడింది.
వన్యప్రాణుల రక్షణ చట్టం, 1972: ఈ చట్టం వన్యప్రాణులను మరియు వాటి ఆవాసాలను రక్షించడం, అంతరించిపోతున్న జాతులపై వేటాడటం, వేటాడటం మరియు వ్యాపారాన్ని నిషేధించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. ఇది జాతీయ పార్కులు మరియు వన్యప్రాణుల అభయారణ్యాల వంటి రక్షిత ప్రాంతాలను కూడా నిర్దేశిస్తుంది.
భారతదేశ పర్యావరణ చట్టాలు పర్యావరణ పరిరక్షణను, ఆర్థిక అభివద్ధిని సమతుల్యం చేయడంలో కీలక పాత్రని పోషిస్తాయి . కాలుష్యం, వనరుల క్షీణత మరియు వాతావరణ మార్పు వంటి సవాళ్లు అభివద్ధి చెందుతూనే ఉన్నందున, పర్యావరణ చట్టాలను మరింత సమర్ధవంతంగా అమలు చెయ్యాల్సిన అవసరం ఉంది. దేశ అభివద్ధితో పాటు, భవిష్యత్తు తరాల మనుగడలో కూడా పర్యావరణ చట్టాలు ఎంతో కీలకమయిన పాత్రని పోషిస్తాయి. అందువల్ల దేశంలోని ప్రతిఒక్కరు పర్యావరణ చట్టాల మీద అవగాహనా కలిగి ఉండాల్సిన అవసరం ఉంది.
1. కింది వాటిలో ఏ చట్టాన్ని భారతదేశంలో పర్యావరణ పరిరక్షణకు గొడుగు చట్టంగా భావిస్తారు?
ఎ) వాయు (కాలుష్య నివారణ మరియు నియంత్రణ) చట్టం
బి) వన్యప్రాణుల రక్షణ చట్టం
సి) పర్యావరణ పరిరక్షణ చట్టం
డి) అటవీ సంరక్షణ చట్టం
2. భారతదేశ వన్యప్రాణి సంరక్షణ చట్టం ఏ సంవత్సరంలో రూపొందించబడింది ?
ఎ) 1980 బి) 1927
సి) 1976 డి) 1972
3. భారతీయ పర్యావరణ చట్టంలో ”సుస్థిర అభివద్ధి” భావన కీలకమయిన అంశం ఏమిటి?
ఎ) పర్యావరణ ప్రభావాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకోకుండా ఆర్థిక వద్ధి
బి) పర్యావరణ పరిరక్షణతో ఆర్థిక వద్ధిని సాగించడం
సి) ఆర్థిక వద్ధి కంటే పర్యావరణ పరిరక్షణకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వడం
డి) అభివద్ధి యొక్క పర్యావరణ అంశాన్ని విస్మరించడం
4. పర్యావరణ చట్టంలోని ”ముందు జాగ్రత్త సూత్రం” దేనిని సూచిస్తుంది:
ఎ) పర్యావరణ పరిరక్షణ కంటే ఆర్థిక వద్ధికి ప్రాధాన్యత ఇవ్వాలి
బి) పరిశ్రమను ప్రోత్సహించడానికి పర్యావరణ నిబంధనలు సడలించాలి
సి) అనిశ్చిత పర్యావరణ ప్రమాదాల నేపథ్యంలో నివారణ చర్యలు తీసుకోవాలి
డి) సామాజిక సమస్యల కంటే పర్యావరణ ఆందోళనలు తక్కువ ముఖ్యమైనవి
5. అటవీ (సంరక్షణ) చట్టం, 1980 లక్ష్యం ఏమిటి ?
ఎ) పెద్ద ఎత్తున అటవీ నిర్మూలనను ప్రోత్సహించండి
బి) అటవీ ప్రాంతాల నుండి నీటి కాలుష్యాన్ని నియంత్రిస్తుంది
సి) అడవులను సంరక్షించడం మరియు రక్షించడం
డి) అడవులలో అనియంత్రిత పారిశ్రామిక కార్యకలాపాలను అనుమతించండి
6. భారతీయ పర్యావరణ చట్టంలో ”పబ్లిక్‌ ట్రస్ట్‌ డాక్ట్రిన్‌” అనే పదం ఈ క్రింది వాటిలో దేనిని సూచిస్తుంది ?
ఎ) పర్యావరణ ప్రాజెక్టులకు ప్రజా నిధులు
బి) అన్ని పర్యావరణ వనరులపై ప్రభుత్వ నియంత్రణ
సి) రక్షిత ప్రాంతాలను యాక్సెస్‌ చేయడానికి ప్రజల హక్కు
డి) ప్రజా ఉపయోగం కోసం కొన్ని వనరులను రక్షించడం ప్రభుత్వ విధి
7. వన్యప్రాణుల రక్షణ చట్టం, 1972, వన్యప్రాణుల జాతులను ఎన్ని షెడ్యూల్లుగా వర్గీకరించింది?
ఎ) 2 బి) 4 సి) 6 డి) 8
8. సెంట్రల్‌ పొల్యూషన్‌ కంట్రోల్‌ బోర్డ్‌ (జూజదీ) ప్రాధమిక బాధ్యత ఏమిటి ?
ఎ) కాలుష్యాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకోకుండా పారిశ్రామిక వద్ధిని ప్రోత్సహించడం
బి) వన్యప్రాణి సంరక్షణ ప్రాజెక్టులను అమలు చేయడం
సి) గాలి మరియు నీటి కాలుష్యాన్ని పర్యవేక్షించడం మరియు నియంత్రించడం
డి) అటవీ నిర్వహణ పద్ధతులను నియంత్రించడం
9. భారతదేశంలో పర్యావరణ ప్రభావ అంచనా (జు×A) ప్రక్రియ లక్ష్యం ఏమిటి ?
ఎ) వేగవంతమైన పారిశ్రామికీకరణను ప్రోత్సహించండి
బి) అన్ని అభివద్ధి ప్రాజెక్టులను వేగంగా ట్రాక్‌ చేయండి
సి) ఆమోదానికి ముందు ప్రాజెక్టుల వల్ల కలిగె సంభావ్య పర్యావరణ ప్రభావాలను అంచనా వేయండి
డి) ఆర్థిక వద్ధి కోసం పర్యావరణ ఆందోళనలను విస్మరించండి
10. ”పొల్యూటర్‌ పేస్‌ ప్రిన్సిపల్‌” (ూశీశ్రీశ్రీబ్‌వతీ ూayర ూతీఱఅషఱజూశ్రీవ) దేనిని సూచిస్తుంది ?
ఎ) పరిశ్రమలను పర్యావరణ నిబంధనల నుండి మినహాయించాలి
బి) ప్రభుత్వం అన్ని పర్యావరణ పరిరక్షణ చర్యలకు నిధులు సమకూర్చాలి
సి) కాలుష్యం చేసేవారు కాలుష్య నియంత్రణ మరియు నివారణ ఖర్చులను భరించాలి
డి) కాలుష్య నియంత్రణకు వ్యక్తులు మాత్రమే బాధ్యత వహించాలి
11. పర్యావరణ పరిరక్షణ మరియు అభివద్ధి పౌరుల ప్రాథమిక విధి అని ఏ రాజ్యాంగ సవరణ చెబుతుంది?
ఎ) 42వ సవరణ బి) 44వ సవరణ
సి) 73వ సవరణ డి) 86వ సవరణ
12. ”ఎకో-సెన్సిటివ్‌ జోన్‌” అనే పదం దేనిని సూచిస్తుంది ?
ఎ) కాలుష్యం ఎక్కువగా ఉన్న ప్రాంతాలు
బి) వేగవంతమైన పట్టణీకరణ ఉన్న ప్రాంతాలు
సి) పర్యావరణ ప్రాముఖ్యత కారణంగా ప్రత్యేక రక్షణ అవసరమయ్యే ప్రాంతాలు
డి) పారిశ్రామిక అభివద్ధి కోసం నియమించబడిన మండలాలు
13. జాతీయ పర్యావరణ విధానాన్ని భారత ప్రభుత్వం ఏ సవంత్సరంలో ఆమోదించింది?
ఎ) 1980 బి) 1992
సి) 2000 డి) 2010
14. పర్యావరణంపై ప్రభావం చూపే ప్రాజెక్టులకు పర్యావరణ అనుమతులు జారీ చేసే అధికారం ఏ సంస్థకు ఉంది?
ఎ) కేంద్ర కాలుష్య నియంత్రణ మండలి (జూజదీ)
బి) పర్యావరణ, అటవీ మరియు వాతావరణ మార్పు మంత్రిత్వ శాఖ (వీశీజుఖీజజ )
సి) నేషనల్‌ గ్రీన్‌ ట్రిబ్యునల్‌ (చీ+ు)
డి) రాష్ట్ర కాలుష్య నియంత్రణ బోర్డులు (ూూజదీ)
15. మాంట్రియల్‌ ప్రోటోకాల్‌ అనే అంతర్జాతీయ ఒప్పందం లక్ష్యం ఏమిటి ?
ఎ) వాతావరణ మార్పులను పరిష్కరించడం
బి) సముద్ర జీవుల రక్షణ
సి) ఓజోన్‌-క్షీణించే పదార్థాలను దశలవారీగా తొలగించడం
డి) అణ్వాయుధాల పరీక్షలను నియంత్రించడం
సమాధానాలు
1.సి 2.డి 3.బి 4.సి 5.సి 6.డి 7.బి 8.సి 9.సి 10.సి 11.ఎ 12.సి 13.బి 14.బి 15.సి
– డాక్టర్‌ కె. శశిధర్‌, పర్యావరణ నిపుణులు
94919 91918
