మానవాళి మనుగడలో ఎంతో కీలకమయిన పాత్ర పోషించిన ప్రకృతి, పర్యావరణం, సహజవనరులని రక్షించుకోడానికి ఎంతోమంది తమ ప్రాణాల్ని పణంగా పెట్టి పోరాడారు. ఆ త్యాగాల చరిత్రే భారత దేశ పర్యావరణ ఉద్యమాల చరిత్ర. పర్యావరణం పై ప్రజల్లో అవగాహన పెంపొందించడంలో, దేశ సహజ వనరులను పరిరక్షించడంలో, వారి భాద్యతని గుర్తు చేయటంలో భారత పర్యావరణ ఉద్యమాలు కీలక పాత్ర పోషించాయి. ఈ ఉద్యమాలు అటవీ నిర్మూలన మరియు కాలుష్యం నుండి వన్యప్రాణుల సంరక్షణ మరియు స్థిరమైన అభివృద్ధి వరకు అనేక పర్యావరణ సమస్యలను పరిష్కరించాయి. ఈ ఉద్యమాలు మార్పును ప్రేరేపిస్తాయి. ఇంకా భారతదేశంలో మరింత పర్యావరణ స్పృహ కలిగిన సమాజాన్ని ప్రోత్సహిస్తాయి. పర్యావరణం పట్ల భారతీయ పౌరులలో పెరుగుతున్న ఆందోళనను, భవిష్యత్‌ తరాల కోసం దానిని రక్షించాల్సిన అవసరాన్ని అవి నిరంతరం గుర్తు చేస్తాయి .
1. చిప్కో ఉద్యమం యొక్క ముఖ్య లక్ష్యం ఏమిటి?
ఎ) పవిత్రమైన తోటలను రక్షించడం
బి) నీటి కాలుష్యాన్ని నివారించడం
సి) అటవీ నిర్మూలనను అడ్డుకోవటం
డి) వన్యప్రాణి పర్యాటకాన్ని ప్రోత్సహించడం
2. ‘వాటర్‌మ్యాన్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా’ అని పిలువబడే భారతీయ పర్యావరణవేత్త ఎవరు?
ఎ) మేధా పాట్కర్‌ బి) సుందర్‌లాల్‌ బహుగుణ
సి) రాజేంద్ర సింగ్‌ డి) చండీ ప్రసాద్‌ భట్‌
3. కేరళలోని సైలెంట్‌ వ్యాలీ ఉద్యమం యొక్క లక్ష్యం ఏమిటి?
ఎ) పురాతన బౌద్ధ ప్రదేశాన్ని సంరక్షించండి
బి) ఆదివాసీల హక్కులను పరిరక్షించడం
సి) ఉష్ణమండల వర్షారణ్యం యొక్క జీవవైవిధ్యాన్ని సంరక్షించడం
డి) పర్యాటకాన్ని ప్రోత్సహించండి
4. నర్మదా బచావ్‌ ఆందోళన్‌ ఉద్యమానికి నాయకత్వం వహించింది ఎవరు ?
ఎ) మేధా పాట్కర్‌ బి) సుందర్‌లాల్‌ బహుగుణ
సి) రాజేంద్ర సింగ్‌ డి) చండీ ప్రసాద్‌ భట్‌
5. చిప్కో ఉద్యమానికి నాయకత్వం వహించింది ఎవరు?
ఎ) మేధా పాట్కర్‌ బి) సుందర్‌లాల్‌ బహుగుణ
సి) రాజేంద్ర సింగ్‌ డి) చండీ ప్రసాద్‌ భట్‌
6. అప్పికో ఉద్యమం ఏ రాష్ట్రంలో జరిగింది?
ఎ) కేరళ బి) తమిళనాడు
సి) కర్ణాటక డి) ఆంధ్ర
7. అప్పికో ఉద్యమానికి నాయకత్వం వహించింది ఎవరు?
ఎ) గౌరీ దేవి బి) సుందర్‌లాల్‌ బహుగుణ
సి) చండీ ప్రసాద్‌ భట్‌ డి) పాండురంగ హెగ్డే
8. బిష్నోయి ఉద్యమం ఏ రాష్ట్రంలో జరిగింది?
ఎ) కేరళ బి) తమిళనాడు
సి) రాజస్థాన్‌ డి) కర్ణాటక
9. భారతదేశంలో పర్యావరణ ఉద్యమాలకి మాతృకగా భావించే బిష్నోయి ఉద్యమానికి నాయకత్వం వహించింది ఎవరు?
ఎ) సరళా దేవి బి) అమృతా దేవి
సి) మేధా పాట్కర్‌ డి) వందన శివ
10. జింకల వేట కేసులో సల్మాన్‌ఖాన్‌ మీద కేసు పెట్టింది ఎవరు?
ఎ) రాజస్థాన్‌ కి చెందిన బిష్నోయి తెగ ప్రజలు
బి) తమిళనాడు కి చెందిన గిరిజనులు
సి) కేరళ కి చెందిన ఆదివాసీలు
డి) భీహార్‌ కి చెందిన సింగ్బుం తెగ ప్రజలు
11. జంగిల్‌ బచావో ఆందోళన్‌ ఏ రాష్ట్రానికి చెందినది?
ఎ) కేరళ బి) తమిళనాడు
సి) రాజస్థాన్‌ డి) బీహార్‌
12. నర్మదా బచావో ఆందోళన్‌ దేని నిర్మాణానికి వ్యతిరేకంగా జరిగింది?
ఎ) భాక్రానంగల్‌ ప్రాజెక్ట్‌ బి) హీరాకుడ్‌ డ్యాం
సి) సర్దార్‌ సరోవర్‌ డ్యాం ప్రాజెక్ట్‌ డి) నాగార్జున సాగర్‌ డ్యాం
13. సైలెంట్‌ వ్యాలిని నేషనల్‌ పార్క్‌గా ప్రకటించింది ఎవరు?
ఎ) రాజీవ్‌ గాంధీ బి) శ్రీమతి ఇందిరా గాంధీ
సి) ఆటలబిహరి వాజపేయి డి) మన్మోహన్‌ సింగ్‌
14. ‘సేవ్‌ ఆరావళి ఉద్యమం’ ఈ కింది వాటిలో దేనికి సంబంధించినది?
ఎ) చిత్తడి నేలలు సంరక్షణ బి) ఎడారులు సంరక్షణ
సి) పర్వతాలు సంరక్షణ డి) నదుల పరిరక్షణ
15. ‘సేవ్‌ సైలెంట్‌ వ్యాలీ’ ఉద్యమం ఏ రాష్ట్రంలో జరిగింది?
ఎ) కర్ణాటక బి) కేరళ
సి) తమిళనాడు డి) ఆంధ్రప్రదేశ్‌
16. భారతదేశంలో నేషనల్‌ గ్రీన్‌ ట్రిబ్యునల్‌ (చీ+ు) ఏర్పాటు చేయటం యొక్క ప్రధాన లక్ష్యం ఏమిటి?
ఎ) పారిశ్రామిక వృద్ధిని ప్రోత్సహించడం
బి) రాజకీయ పార్టీల మధ్య వివాదాలను పరిష్కరించడం
సి) పర్యావరణ కేసులను పరిష్కరించడం
డి) వన్యప్రాణుల పరిశోధన నిర్వహించడం
17. ‘అలప్పుజా డిక్లరేషన్‌’ ఈ క్రింది వాటిలో దేనికి సంబందించినది?
ఎ) ఘన వ్యర్థ పదార్థాల నిర్వహణ
బి) వాయు కాలుష్య నియంత్రణ
సి) ఎడారీకరణ డి) సముద్ర సంరక్షణ
18. భారతదేశంలో ‘సేవ్‌ అవర్‌ టైగర్స్‌’ ప్రచారం లక్ష్యం:
ఎ) పులుల వేటను ప్రోత్సహించండి
బి) పులుల జనాభాను రక్షించడం మరియు సంరక్షించడం
సి) పులుల పెంపకాన్ని ప్రోత్సహించండి
డి) టైగర్‌ టూరిజంను ప్రోత్సహించండి
19. ‘సేవ్‌ ది వెస్ట్రన్‌ ఘాట్స్‌ మార్చ్‌’ ప్రాముఖ్యత ఏమిటి?
ఎ) అటవీ సంరక్షణ బి) నీటి సంరక్షణ
సి) తీర ప్రాంతాలను రక్షించడం
డి) పశ్చిమ కనుమలలో జీవవైవిధ్యాన్ని పరిరక్షించడం
20. పులుల ఆవాసాలకు నెలవైన సుందర్బన్స్‌ మడ అడవులు ఏ రాష్ట్రంలో ఉన్నాయి?
ఎ ) పశ్చిమ బెంగాల్‌ బి) కేరళ
సి) రాజస్థాన్‌ డి) ఉత్తరాఖండ్‌
21. ‘సేవ్‌ ది ఆరే ఫారెస్ట్‌’ ఉద్యమం భారతదేశంలోని ఏ నగరంలో ప్రారంభమయింది?
ఎ) ముంబై బి) కోల్‌కతా సి) ఢిల్లీ డి) చెన్నై
22. ‘అరవాలిస్‌’ ఉద్యమం ఈ క్రింది వాటిలో ఏ పర్యావరణ సమస్యకి సంబంధించింది ?
ఎ) వాయు కాలుష్యం బి) అటవీ నిర్మూలన
సి) ఎడారీకరణ డి) నేల కోత
23. ‘సేవ్‌ ద నియమగిరి హిల్స్‌’ ఉద్యమం దేనికి వ్యతిరేకంగా జరుగుతుంది?
ఎ) బాక్సైట్‌ తవ్వకం బి) పవన శక్తి ప్రాజెక్టులు
సి) చమురు డ్రిల్లింగ్‌ డి) ఆనకట్ట నిర్మాణం
24. గోవాలో ‘సేవ్‌ మోలెం’ ఉద్యమం లక్ష్యం ఏమిటి ?
ఎ) పగడపు దిబ్బలను రక్షించడం
బి) చమురు చిందటం నిరోధించడం
సి) బయోడైవర్సిటీ హాట్‌స్పాట్‌లో మౌలిక సదుపాయాల ప్రాజెక్టుల నిర్మాణాన్ని వ్యతిరేకించటం
డి) ఎకో-టూరిజంను ప్రోత్సహించడం
25. ‘సేవ్‌ ది వెస్ట్రన్‌ ఘాట్స్‌’ ఉద్యమం పశ్చిమ కనుమలను దీని నుండి రక్షించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది:
ఎ) పారిశ్రామిక కాలుష్యం బి) పట్టణీకరణ
సి) అటవీ నిర్మూలన డి) పైవన్నీ
26. చిలక బచావ్‌ ఆందోళన్‌ ప్రచారం వీటి పరిరక్షణకు సంబంధించినది?
ఎ) ఉష్ణమండల వర్షారణ్యం
బి) సముద్ర మరియు ఉప్పునీటి మడుగుల
పర్యావరణ వ్యవస్థ పరిరక్షణ
సి) పట్టణ హరిత ప్రదేశం డి) శుష్క ఎడారి ప్రాంతం
27. భారతదేశంలో ‘సేవ్‌ ది చంబల్‌’ ఉద్యమం లక్ష్యం ఏమిటి?
ఎ) పవిత్ర నదిని రక్షించడం
బి) చంబల్‌ నది, దాని ప్రత్యేక జీవవైవిధ్యం పరిరక్షణ
సి) చంబల్‌ వెంబడి పారిశ్రామిక కాలుష్యాన్ని ప్రోత్సహించడం
డి) చంబల్‌ వెంట పట్టణీకరణను ప్రోత్సహించడం
28. ‘సేవ్‌ ది సలీం అలీ బర్డ్‌ శాంక్చురీ’ ఉద్యమం ఈ కింది వాటిలో వేటి ఆవాసాలను రక్షించడానికి ప్రయత్నిస్తుంది.
ఎ) పులులు బి) ఏనుగులు
సి) వలస పక్షులు డి) మొసళ్ళు
29. ‘సేవ్‌ ది ఆలివ్‌ రిడ్లీ తాబేళ్లు’ ప్రచారం ఏ రాష్ట్రానికి సంబంధించినది?
ఎ) కేరళ బి) గోవా
సి) ఒడిశా డి) తమిళనాడు
30. ‘సేవ్‌ ది ఘరియాల్‌’ అంతరించిపోతున్న ఏ జీవులని రక్షించే లక్ష్యంతో పనిచేస్తుంది?
ఎ) మొసలి బి) ఏనుగు సి) పులి డి) తాబేలు
సమాధానాలు
1.సి 2.సి 3.సి 4.ఎ 5.బి 6.సి 7.డి 8.సి 9.బి 10.ఎ 11.డి 12.సి 13.బి 14.సి 15.బి
16.సి 17.ఎ 18.బి 19.డి 20.ఎ 21.ఎ 22.బి 23.ఎ 24.సి 25.డి 26.బి 27.బి 28.సి 29.సి 30.ఎ
– డా|| కె.శశిధర్‌,
పర్యావరణ నిపుణులు
94919 91918
